Giới thiệu
Quá trình hàn đòi hỏi phải có kỹ năng. Việc xác định “kỹ thuật hàn hàn” đòi hỏi kiến thức về vật liệu được hàn và quy trình hàn, cùng nhiều yếu tố khác. Do có rất nhiều biến số liên quan nên kiến thức của kỹ sư hàn và kỹ năng của thợ hàn cần phải được xác nhận bằng một loạt các bài kiểm tra. Tất cả thông tin này được ghi lại trên Thông số kỹ thuật quy trình hàn (WPS), Hồ sơ đánh giá quy trình hàn (PQR), Hồ sơ đánh giá quy trình hàn (WPQR) và các Báo cáo kiểm tra liên quan.
Quy trình hàn (WPS) là gì? WPS là tài liệu mô tả cách thực hiện hàn trong sản xuất. Mục đích của nó là hỗ trợ việc lập kế hoạch và kiểm soát chất lượng của hoạt động hàn. Chúng được khuyến nghị sử dụng cho tất cả các hoạt động hàn và hầu hết các quy tắc cũng như tiêu chuẩn ứng dụng đều bắt buộc phải sử dụng chúng. Hồ sơ chứng nhận quy trình (PQR) là gì? Cần có PQR khi cần chứng minh rằng công ty của bạn có khả năng tạo ra các mối hàn có các đặc tính cơ học và luyện kim chính xác. Quy trình hàn phải được chứng nhận phù hợp với các yêu cầu của tiêu chuẩn quy trình hàn thích hợp như (ISO 15614; AWS D1.1, ASME Sec IX), chẳng hạn như sau:
- Tạo đặc điểm kỹ thuật quy trình hàn (WPS) như đã nêu ở trên.
- Hàn một mẫu thử theo yêu cầu của thông số kỹ thuật của bạn. Việc lắp đặt mối nối, hàn và kiểm tra trực quan mối hàn đã hoàn thành phải được chứng kiến bởi một Giám sát hàn/Thanh tra hàn được chứng nhận như IWIP/ CWI. Các chi tiết của cuộc kiểm tra như dòng điện hàn, gia nhiệt trước, v.v., phải được ghi lại trong quá trình bài kiểm tra.
- Sau khi hàn xong, mẫu thử phải được kiểm tra phá hủy (DT) và không phá hủy (NDT) như chụp ảnh bức xạ (RT) và kiểm tra cơ học như được xác định trong tiêu chuẩn quy trình hàn. Công việc này phải được thực hiện trong phòng thí nghiệm đủ tiêu chuẩn nhưng Cơ quan Kiểm tra có thể yêu cầu chứng kiến các cuộc thử nghiệm và xem bất kỳ ảnh chụp X quang nào.
- Nếu cuộc kiểm tra thành công, bạn hoặc tổ chức kiểm tra sẽ hoàn thành các tài liệu thích hợp mà người khảo sát của tổ chức kiểm tra ký và xác nhận.
Những thông tin cần thiết:
Đủ chi tiết để người có thẩm quyền có thể áp dụng thông tin và tạo ra mối hàn có chất lượng chấp nhận theo tiêu chuẩn áp dụng. Số lượng chi tiết và mức độ kiểm soát được chỉ định trên WPS phụ thuộc vào ứng dụng và mức độ quan trọng của mối nối được hàn. Đối với hầu hết các ứng dụng, thông tin được yêu cầu thường tương tự như thông tin được ghi trong Hồ sơ thẩm định quy trình (PQR), ngoại trừ các phạm vi thường được cho phép về độ dày, đường kính, dòng điện hàn, vật liệu, loại mối nối, v.v. Nếu sử dụng WPS cùng với một hồ sơ xác nhận quy trình đã được phê duyệt (PQR) thì các phạm vi được nêu phải phù hợp với phạm vi phê duyệt được PQR cho phép. Tuy nhiên, cần xem xét cẩn thận các phạm vi được chỉ định để đảm bảo chúng có thể đạt được, sao cho các phạm vi này thể hiện thực hành hàn tốt.
Tiền quy trình hàn pWPS là gì?
Một số mã, chẳng hạn như AWS D1.1, cho phép “WPS đủ tiêu chuẩn”, theo đó xác định rằng WPS được viết trên mỗi mã sẽ tạo ra các mối hàn có đặc tính cơ học và luyện kim chính xác. Không cần thiết phải chuẩn bị PQR trong những trường hợp như vậy. Tuy nhiên, WPS đủ tiêu chuẩn trước có một phạm vi thông số cụ thể mà theo đó mối hàn phải được tạo ra. Khi các biến số hàn nằm ngoài phạm vi này, phải chuẩn bị WPS có PQR hỗ trợ.
Hồ sơ chứng nhận năng lực thợ hàn (WPQR) là gì?
Sau khi quy trình được phê duyệt, cần phải chứng minh rằng tất cả thợ hàn làm việc với quy trình đó đều có kiến thức và kỹ năng cần thiết để tạo ra một mối hàn tốt. Nếu thợ hàn đã hoàn thành tốt bài kiểm tra quy trình thì anh ta sẽ tự động được phê duyệt nhưng mỗi thợ hàn bổ sung phải được phê duyệt bằng cách hoàn thành bài kiểm tra phê duyệt thợ hàn theo tiêu chuẩn thích hợp như ISO 9606-1; AWS D1.1; ASME Sec IX,... như sau:
1. Hoàn thành việc kiểm tra mối hàn như đã nêu ở trên. Thử nghiệm phải mô phỏng các điều kiện sản xuất và vị trí hàn phải là vị trí mà các mối hàn sản xuất sẽ được thực hiện hoặc một vị trí khắc nghiệt hơn.
2. Để phê duyệt vị trí tối đa, ống nghiêng 45 độ (gọi là vị trí HL-045/6G) phê duyệt tất cả các vị trí ngoại trừ hướng thẳng đứng xuống.
3. Kiểm tra mối hàn hoàn thiện theo tiêu chuẩn liên quan để đảm bảo mối hàn sạch và hợp nhất hoàn toàn.
4. Đối với mối hàn giáp mép, việc kiểm tra này thường là kiểm tra bằng mắt, sau đó là kiểm tra chụp X quang hoặc uốn cong.
5. Sau khi cuộc kiểm tra hoàn tất, thợ hàn hoặc tổ chức kiểm tra phải điền vào các biểu mẫu cần thiết và có chữ ký của người khảo sát của tổ chức kiểm tra.
6. Lưu ý rằng bất kỳ thay đổi nào yêu cầu quy trình hàn mới (WPS) cũng có thể áp dụng cho việc phê duyệt thợ hàn, hãy tham khảo mã/tiêu chuẩn tham chiếu để biết chi tiết chính xác
Tiêu chuẩn chấp nhận
Nói chung các mối hàn phải đạt được kết quả ngoại quan (VT) tốt. Phần chân mối hàn phải được hợp nhất hoàn toàn dọc theo toàn bộ chiều dài của mối hàn, kim loại bù phải ngấu hoàn toàn với vật liệu gốc và mối hàn không được có nhiều khuyết tật. Cần tham khảo tiêu chuẩn chấp nhận để đánh giá chính xác.
Tài liệu
Các tài liệu cần thiết cho một quy trình hàn thành công như sau:
- Thông số kỹ thuật quy trình hàn (WPS), Hồ sơ năng lực quy trình (PQR), Báo cáo thử nghiệm của phòng thí nghiệm độc lập cho PQR, Hồ sơ chứng nhận thợ hàn (WPQR) và Báo cáo thử nghiệm của phòng thí nghiệm độc lập cho WPQR
- Thông số kỹ thuật quy trình hàn đã được thẩm định trước (Chỉ áp dụng cho một số Mã), Hồ sơ đánh giá năng lực thợ hàn (WPQR) và Báo cáo kiểm tra phòng thí nghiệm độc lập cho WPQR.
- Thông số kỹ thuật quy trình hàn tiêu chuẩn (SWPS), Hồ sơ năng lực thợ hàn (WPQR) và Báo cáo thử nghiệm của phòng thí nghiệm độc lập cho WPQR đã được thông qua.
Kiểm tra PQR/ WPQR:
Các thử nghiệmủa Phòng thí nghiệm thử nghiệm độc lập có thể được yêu cầu trên Phiếu đánh giá PQR và WPQR:
- Kiểm tra trực quan mối hàn bởi Giám sát hàn/ Thanh tra viên hàn được chứng nhận IIW/ AWS
- Kiểm tra uốn cong
- Kiểm tra độ cứng
- Kiểm tra độ bền kéo
- Tất cả các bài kiểm tra độ bền kéo của kim loại hàn
- Thử nghiệm va đập Charpy
- Phân tích hóa học kim loại mối hàn
- Kiểm tra macroetch
- Kiểm tra mô-men xoắn
- Kiểm tra vỏ
- Kiểm tra Nick Break
- Kiểm tra chụp X quang
- Kiểm tra siêu âm
- Kiểm tra và kiểm tra mối hàn
Ngoài những điều trên, bạn có thể yêu cầu nhân viên có trình độ sau đây kiểm tra độc lập các mối hàn:
- Kiểm tra trực quan (VT) bởi Giám sát hàn/ Thanh tra hàn được chứng nhận bởi IIW (IWIP)/ AWS (CWI)
- Kiểm tra chụp ảnh phóng xạ (RT) bởi chuyên gia kiểm tra không phá hủy bậc II được chứng nhận theo ISO 9712/ SNT-TC-1A
- Kiểm tra siêu âm (UT) bởi chuyên gia kiểm tra không phá hủy bậc II được chứng nhận theo ISO 9712/ SNT-TC-1A
- Kiểm tra hạt từ tính (MT) bởi chuyên gia kiểm tra không phá hủy bậc II được chứng nhận theo ISO 9712/ SNT-TC-1A
- Kiểm tra thẩm thấu (PT) bởi chuyên gia kiểm tra không phá hủy bậc II được chứng nhận theo ISO 9712/ SNT-TC-1A
Trung tâm HwC có thể thực hiện các thử nghiệm trên tại cơ sở hoặc tại phòng thí nghiệm của Trung tâm.
Nguồn: hwc.com.vn
